នមោ រីកិរិយានមស្ការថ្វាយបង្គំ (ហោតុ ចូរមាន) ភគវតោ ដល់ព្រះដ៏មានព្រះភាគ តស្ស អង្គនោះ អរហតោ ជាព្រះអរហន្តឆ្ងាយចាកកិលេស សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស ទ្រង់ត្រាស់ដឹងដោយប្រពៃចំពោះព្រះអង្គឯង ។
ពន្យល់ពាក្យសង្ខេប
១. នមោ = នម + សិ > ផ្លាស់ សិ > ឱ តភ្ជាប់ជា នមោ
២. ហោតុ = ហុ + អ + តុ ផ្លាស់ ឧ ក្នុង ហុ ជា ឱ តភ្ជាប់ជា ហោតុ
៣. តស្ស = ត + ស ចុះ ស អាគម ជា ស្ស តភ្ជាប់ជា តស្ស
៤. ភគវតោ = ភគវន្តុ + ស ផ្លាស់ ន្តុ + ស > តោ តភ្ជាប់ជា ភគវតោ
៥. អរហតោ = អរហន្ត + ស ផ្លាស់ ន្ត (ន្តុ) + ស > តោ តភ្ជាប់ជា អរហតោ
៦. សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស = សម្មាសម្ពុទ្ធ + ស ចុះ ស អាគម ជា ស្ស តភ្ជាប់ជា សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
ធម៌ នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស ឈ្មោះថា មហានមស្ការ គឺជាធម៌ថ្វាយបង្គំ ជាធម៌គោរពក្រៃលែងក្នុងគុណទាំង ៣ គឺ ព្រះមហាករុណាគុណ ១, ព្រះវិសុទ្ធិគុណ ១, ព្រះបញ្ញាគុណ ១។
- នមោ ប្រែថា រីកិរិយានមស្ការថ្វាយបង្គំ
- តស្ស ប្រែថា ព្រះអង្គនោះ
- ភគវតោ ប្រែថា ដល់ព្រះដ៏មានព្រះភាគ (ភគ = ព្រះភាគ គឺជាចំណែកនៃធម៌ + វា ជាបច្ច័យ ប្រៃថា មាន
- អរហតោ ប្រែថា ជាអ្នកឆ្ងាយ គឺឆ្ងាយចាកកិលេស (អរហំ មកពី អារកា)
- សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស ប្រែថា ទ្រង់ត្រាស់ដឹងដោយប្រពៃចំពោះព្រះអង្គឯង (សម្មា = ដោយប្រពៃ, សំ = ឯង, ពុទ្ធស្ស = ត្រាស់ដឹង,)
បោរាណាចារ្យ លោកហៅបទនេះថា មហានមស្ការ គឺជា ធម៌នមស្ការថ្វាយបង្គំ ដ៏សំខាន់ក្រៃលែង (ក្នុងគម្ពីរសទ្ទនីតិ បទមាលា បានសំដែងថា ឯត្ថ មហានមក្ការបាឋោ នាម "នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្សា”តិ បាឋោ) អាស្រ័យមកអំពី បទដំបូង ដែលពុទ្ធបរិស័ទ និយមសូត្រនមស្ការព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ។ ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល មានបុគ្គលច្រើនរូប ដែលឧទានពាក្យនេះ ដើម្បីនមស្ការព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ដូចសក្កទេវរាជ (សុត្តន្តបិដក ទីឃនិកាយ មហាវគ្គ សក្កបញ្ហាសូត្រ បិដកលេខ ១៧ ទំព័រ ២៤២), ជាណុស្សោណិព្រាហ្មណ៍ (សុត្តន្តបិដក មជ្ឈិមនិកាយ មូលបណ្ណាសកៈ ចូឡត្ថិបទោបមសូត្រ បិដកលេខ ២១ ទំព័រ ១៧៥-៦), ព្រះបាទបសេនទិកោសល (សុត្តន្តបិដក មជ្ឈិមនិកាយ មជ្ឈិមបណ្ណាសកៈ ចូបិយជាតិកសូត្រ បិដកលេខ ២៤ ទំព័រ ៤៥៥), ព្រហ្មាយុព្រាហ្មណ៍ (សុត្តន្តបិដក មជ្ឈិមនិកាយ មជ្ឈិមបណ្ណាសកៈ ព្រហ្មាយុសូត្រ បិដកលេខ ២៥ ទំព័រ ១៩), នាងធនញ្ជានីព្រាហ្មណី (សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ ធនញជានីសូត្រ បិដកលេខ ៣០ ទំព័រ ៨៣-៨៤), អារាមទណ្ឌព្រាហ្មណ៍ (សុត្តន្តបិដក អង្គុត្តរនិកាយ ទុកនិបាត សមចិត្តវគ្គ បិដកលេខ ៤០ ទំព័រ ១៤៩), និង ការណបាលីព្រាហ្មណ៍ (សុត្តន្តបិដក អង្គុត្តរនិកាយ បញ្ចកនិបាត ព្រាហ្មណវគ្គ ការណបាលីសូត្រ បិដកលេខ ៤៥ ទំព័រ ២២០-២២១), ព្រះបាទមហិន្ទរាជ (ធម្មបទដ្ឋកថា យមកវគ្គ សារីបុត្តត្ថេរវត្ថុ), ជាដើម ។ មាន ត
