 |
| រូបភាពពុទ្ធបរិស័ទវត្តស្វាយពក កាលពីចូលឆ្នាំថ្ងៃសុក្រ ១២ កើត ខែចេត្រ ឆ្នាំថោះត្រីស៏ក ព.ស. ២៥៥៤ |
ពិធីចូលឆ្នាំជាពីធី ១ យ៉ាង ដែលរាប់រួមក្នុងពិធីទ្វារទសមាស
ទំនៀមខ្មែរយើងតាំងអំពីដើមរៀងមក ដល់ប្រមាណ ព.ស. ១៨៥០ ធ្លាប់ចូលឆ្នាំតាមចន្ទគតិ ដោយកំណត់យករដូវរងាជាដើមឆ្នាំ ដូចពោលហើយ សមដូចសេចក្តីកត់ហេតុរបស់ ជាវតាកួន ដែលមកស្រុកខ្មែរក្នុង ព.ស. ១២៩៥ នោះថា ខ្មែរចូលឆ្នាំត្រូវត្រង់ខែទី ១០ របស់ចិន (ចិនរាប់ខែមាឃជាខែទី ១ ខែទីមួយរបស់ចិន ត្រូវលើខែកត្តិករបស់ខ្មែរ) គឺត្រូវត្រង់រវាងដាច់ខែកត្តិក នឹងខែមិគសិរ ដោយហេតុនេះ ទើបលោករៀងខែមិគសិរជាខែទី ១ ។
ពិធីនេះ មានកិច្ចទាក់ទាមដោយការបូជាចំពោះព្រះចន្ទ្រ ដោយហេតុនេះ ពិធីនេះទើបមានឈ្មោះថា "ចន្ទ្រាយណៈ" ត្រូវនឹងសំដីសាមញ្ញ ថា "ពិធីសំពះព្រះខែ" ។
របៀបវារៈ ពិធីនេះត្រូវធ្វើ ៣ ថ្ងៃតាមទំនៀមគឺថ្ងៃ ១៣-១៤-១៥ កើតខែកត្តិក ។ រណ្តាប់បូជាៈ គ្រឿងបូជាតាមទំនៀមបុរាណយ៉ាងណា មិនអាចដឹងបានសព្វគ្រប់ តែតាមផ្លូវគ្នេរគ្នាន់ឃើញថាមិនប្លែកអំពីរបៀបដែលធ្វើក្នុងបច្ចុប្បន្នប៉ុន្មាន គឺវេលាយប់នាថ្ងៃ ១៣-១៤ កើត គេលើកគ្រឿងសក្ការៈ មាន ទៀន ធូប ប្រទីប ភ្ញីផ្កា ជាដើមឡើងបូជា ។ ដល់យប់ថ្ងៃ ១៥ កើត ជាពេលប្រជុំធំ គេតែនាំគ្នាទៅប្រជុំនៅឯណាមួយ មានវត្តជាដើមហើយបូជា ។ ក្នុងពេលនេះមានបន្ថែមគ្រឿងបូជាជាច្រើន គ្រឿងបូជាទាំងនោះច្រើនតែរបស់ដែលជាពូជធារ មាន សណ្តែក ល្ង ស្រូវ អង្ករ ត្រាវ ដំឡូង ដូង ស្លា អំពៅ ចេក អំបុក ជាដើម តាមដែលមាន, នឹងមានប្រាក់កាសបន្តិចបន្តួចផង ។
ក្នុងពេលដែលព្រះចន្ទដើរត្រង់ពីលើក្បាល (ម៉ោង ១២ អាធ្រាត្រ) គេក៏ផ្តើមធ្វើពិធីបូជា ។ ការដែលបូជាដោយរបស់ ជាពូជធារដូច្នេះ ដោយមសនគតិប្រកាន់ថា ព្រះចន្ទ្រជាទេវតាចំពូកធាតុទឹក ១ អង្គ, គេបូជាដោយរបស់យ៉ាងនេះ ដើម្បីសូមឱ្យភ្លៀងធ្លាក់ត្រូវតាមរដូវកាល នឹងសូមឱ្យរបរផ្នែកកសិកម្មបានផលបរិបូណ៌ ។ កាលបូជារួចហើយ គេក៏យករបស់ទាំងនោះ ដាក់នៅផែដើមចេកបណ្តែតទឹកទៅ ។ រាប់ថា ចប់កិច្ចបូជាព្រះចន្ទ្រដោយសង្ខេបប៉ុណ្ណេះ ។ (មាន ត ពិធីចូលឆ្នាំតាមសុរិយគតិ)
